Birleşmiş Milletler Günü olarak kutlanan 24 Ekimi içine alan hafta aynı zamanda “Silahsızlanma Haftası” olarak kabul edilmektedir.
Silahsızlnma konusu ilk olarak 1. Dünya Savaşı’nın ardından 1920’de kurulan ve BM’nin temelini oluşturan Milletler Cemiyeti’nin 1924 yılında yıllık “Silahlanma Kitabı”nın birincisini yayımlaması ile başlamıştır. Milletler Cemiyetinin 8. maddesi ile üye devletler ulusal silahların en düşük bir düzeye indirilmesi zorunluluğunu kabul ediyorlardı. Silahlanmanın sınırlandırılması çalışmaları kapsamında, askeri meseleler ile ilgili verilerin toplanması, dağıtımı ve kullanımı amacıyla hazırlanan bu kitap, Milletler Cemiyetinin 2. Dünya Savaşı’nın ardından 1946 yılında dağılmasından sonra bir daha yayımlanmadı.
Soğuk Savaş döneminde askeri şeffaflık ve silahsızlanma konusu maalesef ilerleme kaydedemedi. 1980’lerin sonunda Soğuk Savaşın yatışmasının ardından bu konuda endişeler artmış ve 1991 yılında BM Genel Kurulu’nda 1991 yılında konvensiyonel silahların kayıt altına alınmasını sağlayacak ‘Register of Conventional Arms’ adlı birimin kurulmasına karar verildi ve bütün üye ülkeler her yıl, silah transferlerinin yanı sıra, ellerindeki askeri varlıklar ve yerel silah alışverişleri konusunda bilgi vermeye çağrıldı.
1995 yılında Birleşmiş Milletler, silahsızlanma konusunda hükümetlerin ve Sivil Toplum Kuruluşların daha aktif rol almaya davet etti. Dönemin Genel Sekreteri Boutros Boutros-Ghali BM’nin kaynaklarını mümkün olduğunca çok kullanarak, kamuoyunda silahsızlanma ile ilgili problemlerin ve ‘Silahsızlanma Haftası’nın amaçlarının daha iyi algılanması yönünde çalışmalar yapması için görevlendirildi. “Silahsızlanma Haftası”nın yıllık bir etkinlik haline gelmesi, 1978 yılında düzenlenen BM Genel Kurul’unun, silahsızlanma oturumunda gündeme gelmiş ve her yıl Ekim ayının son haftası “Silahsızlanma Haftası” olarak kutlanması karara bağlanmıştır.
Bugüne kadar 170’den fazla ülke BM’ye silahları hakkında en az bir kere rapor verdi. Bu ülkelerden yaklaşık 80’i düzenli olarak rapor vermeye devam ediyor. 2006 yılından itibaren küçük silah transferleri de bildirilebiliyor.
BM’nin silahsızlanma ile ilgilenen kolu UNODA, konvensiyonel silahların kayıt altına alındığı ‘Register of Conventional Arms’ birimine rapor sunan hükümetlerden edindiği bilgileri topluyor ve kamuoyunun kullanımına sunuyor.
2020 yılında “Silahsızlanma Haftası” 24 Ekim Cumartesi günü ile 31 Ekim Cumartesi günleri arasındadır.
About The Author
